Beton Çeşitleri ve Kullanım Yerleri
İnşaat işlerinde en çok kullanılan beton çeşitleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir :
Beton Kategorileri | Beton Sınıfı | Çimento Sınıfı | Kıvam |
Grobetonlar (Detaylı bilgi için Grobeton Nedir? Nasıl Dökülür ) | GRO 150 | CEM I-V | S1-4 |
GRO 200 | CEM I-V | S1-4 | |
GRO 250 | CEM I-V | S1-4 | |
Standart Betonlar (Not : Brüt betonlar, estetik amaçlı veya üzerine yapılacak kaplama imalatları için, brüt, prüzsüz yüzey elde etmek amacıyla kullanılır. Dayanım aynı olup, beton karışım oranı ile brütlük sağlanır. ) | C14 | CEM I-V | S1-4 |
C16 | CEM I-V | S1-4 | |
C18 | CEM I-V | S1-4 | |
C20 | CEM I-V | S1-4 | |
C20 brüt | CEM I-V | S1-4 | |
C25 | CEM I-V | S1-4 | |
C25 brüt | CEM I-V | S1-4 | |
C30 | CEM I-V | S1-4 | |
C30 brüt | CEM I-V | S1-4 | |
C35 | CEM I-V | S1-4 | |
C40 | CEM I-V | S1-4 | |
C45 | CEM I-V | S1-4 | |
C50 | CEM I-V | S1-4 | |
Yüksek Mukavemetli | C55 | CEM I-V | S1-4 |
Betonlar ( Burada belirtilenden daha yüksek sınıflar da vardır, genelde baraj, köprü, tünel, gökdelen gibi mega projelerde kullanılır) | C60 | CEM I-V | S1-4 |
Hafif Betonlar (Birim hacim ağırlığı (yoğunluğu) 0,70-2,00 kg/dm3 arasında olan betonlara hafif beton denir.) | LC14 | CEM I-V | S1-4 |
LC16 | CEM I-V | S1-4 | |
LC18 | CEM I-V | S1-4 | |
LC20 | CEM I-V | S1-4 | |
LC25 | CEM I-V | S1-4 | |
Ağır Betonlar (Ağır betonlar özellikle zararlı ışınlara karşı bir perde oluşturmak amacıyla kullanılan, birim ağırlıkları 2.800-5.000 kg/dm3 arasında olan betonlardır. Kullanım yerleri arasında nükleer reaktörler yani atom santralleri, hastanelerin ışın tedavisi yapılan bölümleri gösterilebilir.) | HC25 | CEM I-V | S1-4 |
HC30 | CEM I-V | S1-4 | |
Şap Betonları | ŞAP 200 | CEM I-V | S1-4 |
ŞAP 250 | CEM I-V | S1-4 | |
ŞAP 300 | CEM I-V | S1-4 | |
ŞAP 350 | CEM I-V | S1-4 | |
ŞAP 400 | CEM I-V | S1-4 | |
ŞAP 450 | CEM I-V | S1-4 | |
ŞAP 500 | CEM I-V | S1-4 | |
Shotcrete Betonları | SHOT 200 | CEM I-V | S1-4 |
SHOT 250 | CEM I-V | S1-4 | |
SHOT 300 | CEM I-V | S1-4 | |
SHOT 350 | CEM I-V | S1-4 | |
SHOT 400 | CEM I-V | S1-4 | |
SHOT 450 | CEM I-V | S1-4 | |
SHOT 500 | CEM I-V | S1-4 | |
Sıvalar | HZ. YAŞ SIVA | CEM I-V | S1-4 |
ÖZEL BETONLAR |
→ Hafif betonlar |
→ Sülfat etkisine dayanıklı beton |
→ Donmaya karşı dayanıklı beton |
→ Yol betonu |
→ Su geçirimsiz beton |
→ Denizde su altı betonları |
→ Zemin şapları |
→ Renkli betonlar |
→ Akıcı dolgu betonları |
→ Lifli (çelik, polipropilen) betonlar |
→ Perlitli betonlar |
→ Kendiliğinden yerleşen ve sıkışan beton |
KIVAM SINIFLARI:
Betonun işlenebilme özelliği ile tayin edilebilmektedir; Kıvam ,betonun kullanım yarine (kalıp geometrisi,demir sıklığı,eğim),betonun yerleştirme ,sıkıştırma ,mastarlama imkanlarına ve işçiliğine,şantiyede beton iletim imkanlarına (pompa,kova) bağlı olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir.Hazır Beton Standardı TSE-EN 206-1 5 kıvam sınıfı bulunmaktadır.
Kıvam Sınıfı Çökme | ||
Sınıfı | En küçük değer mm | En Büyük Değer mm |
S1 | 10 mm | 40 mm |
S2 | 50 mm | 90 mm |
S3 | 100 mm | 150 mm |
S4 | 160 mm | 210 mm |
S5 | ≥220 mm | – |
S1,S2,S3,S4 ve S5 sembolleri ile tanımlanan bu kıvam sınıfları ,çökme (slump) konisi deneyi ile ölçülmektedir.hazır betonda şantiye teslimi kıvam , taşıma süresi ve beton sıcaklığına bağlıdır.Taşıma süresi ve beton yükseldikçe , santralden şantiyeye kıvam kaybı artmaktadır.Bu kıvam kaybının betona su verilerek dengelenmesi S5 220mm çökmemesi mukavemetini düşürmektedir.
Slump (çökme) deneyi yapılırken;
• Çökme hunisi düz bir zemine konur.
• Standart çökme hunisi üç çeşit kademede doldurulup (1/3-2/3-/3/3),her kademede 25 kez standart şişleme çubuğuyla şişlenir.
• Huni tamamen dolunca üst yüzeyi mala ile düzlenir
• Huni yavaşca yukarı doğru kaldırılır,bu sırada taze beton kendi ağırlığıyla çöker.
• Şişleme çubuğu huninin üzerine konur ve çöken betonun üst seviyesinden çubuğun altına kadar olan mesafe ölçülür.Bu uzunluk taze betonun çökme (slump) değeri olarak adlandırılır.
Betonun yerleştirme işlemi sırasında vibratör kullanılması kaçınılmazdır.’’Afet bölgelerinde yapılacak yapılar hakkında yönetmelik’’ de vibratör kullanmadan beton dökümü işlemi yasaklanmıştır.Şişleme,tokmaklama v.b. elle sıkıştırma usulleri,yalnızca vibratör kullanımıyla beraber,yardımcı usuller olarak kabullenilir.
Betonun taşınması sırasında oluşan kıvam kaybının muhtemel nedenleri aşağıdakiler olabilir;
Özellikle bina sektöründe beton işçiliğinde bilinç ve eğitim düzeyi düşük olduğundan taşıma,yerleştirme ve mastarlama işlemlerinin kolaylığı bakımından 180-220 mm (S3-S4 kıvamlı beton) çökmeli ,çok akıcı kıvamlı beton kullanma,bu amaçla da şantiyede hazır betona su verme eğilimi yüksektir.Bu eğilimin mukavemet düşürücü zararlı sonucunu yok etmek için Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu bir karar alarak üyelerine şantiye teslimi beton kıvamını S4 düzeyinde (çökme > 160mm) tutmalarını tavsiye etmiş,bunu yaparken su\çimento oranına (dolasıyla mukavemete) dikkatlerini çekmeyi de ihmal etmemiştir.Bu konuda bilgilenen ve bilinçlenen müşteriler S4 kıvamlı beton sipariş vermektedir.
AGREGA EN BÜYÜK (MAKSİMUM) DANE BÜYÜKLÜĞÜ SINIFLARI:
Beton içinde kullanılacak en iri agrega tane büyüklüğünün kalıp en dar boyutu,döşeme derinliği,pas payı,en sık donatı aralığı gibi unsurlarla uyumlu biçimde; En büyük agrega dane büyüklüğü sınıfı Dmax (mm)
D1 (1 No’lu) 12 mm
D2 (2 No’lu) 22 mm
D3 (3 No’lu) 32 mm
D4 (4 No’lu) 64 mm
Yukarıda belirtilen şekilde seçilmesi gerekir. Piyasada yaygın biçimde kullanılan hazır beton ‘’2 No’lu agrega’’olandır. Çok sık donatılı ve ince kesitli elemanlarda bazı bilinçli müşteriler ‘’1 No’lu agrega’’ hazır beton siparişi vermektedir.
Kaynak: